Tạp chí
The Diplomat (Nhật Bản) gần đây có bài viết cho biết, hình ảnh toàn cầu của
Trung Quốc đang xấu đi do một loạt quyết định ngang ngược, hung hăng trên biển
Hoa Đông và Biển Đông.
Đặc biệt từ sau khi Bắc Kinh đưa giàn khoan Hải Dương 981 trái phép vào thềm
lục địa, vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở ngoài khơi quần đảo Hoàng Sa. Và
rằng, Trung Quốc đang coi trọng lợi ích quốc gia (bao gồm việc tranh giành chủ
quyền lãnh thổ của các nước láng giềng) mà quên mất rằng hình ảnh quốc tế của
mình đang xấu đi.
Giải thích cho sự mâu thuẫn giữa chiến dịch đánh bóng hình ảnh quốc gia
và lối cư xử hung hăng gần đây của Trung Quốc, PGS chuyên ngành Chính quyền và
Hành chính công tại Đại học Macau - Dingding Chen đưa ra 3 khả năng:
Thứ nhất là có thể Trung Quốc không thực sự nắm lấy ý tưởng hình ảnh
quốc gia hay “quyền lực mềm”. Theo một quan điểm logic thực tế đã và đang thống
trị ở Trung Quốc, điều quan trọng nhất trên chính trường quốc tế là sức mạnh
vật chất, trong khi sức mạnh mềm chỉ là phần phụ. Vì thế, Trung Quốc chấp nhận
thực tế rằng “thà nước khác sợ mình hơn mình được các nước yêu mến”. Nếu đây
chính là lý do đứng sau chính sách ngoại giao của Trung Quốc trong những năm
gần đây, thì không có gì ngạc nhiên khi khi chính quyền Bắc Kinh cảm thấy “ít
cần” phải cải thiện hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế.
Thứ hai, có thể Trung Quốc quan tâm đến hình ảnh quốc gia, nhưng họ
thiếu kinh nghiệm, hoặc quá vụng về trong việc xây dựng hình ảnh đất nước. Thực
tế thì những năm gần đây, Trung Quốc cũng đã tiêu tốn nhiều nguồn lực để xây
dựng và thực hiện các chính sách “ngoại giao công chúng” với mục đích nâng cao
thể diện và hình ảnh quốc gia. Tuy nhiên, kết quả thu được không như mong đợi.
Điển hình như việc Trung Quốc cũng bỏ ra rất nhiều tiền của, công sức để đầu tư
cho các hạng mục xây dựng, biểu diễn hoành tráng ở kỳ Thế vận hội Olympic Bắc
Kinh năm 2008 để thúc đẩy hình ảnh. Rõ ràng Trung Quốc cũng muốn thể hiện một
hình ảnh tích cực đối với cộng đồng quốc tế.
Tuy nhiên, những hành động gần đây của họ lại chứng tỏ điều ngược
lại. Dường như các quan chức ở Trung Quốc - những người chịu trách nhiệm quảng
bá hình ảnh quốc gia, hoặc không có kinh nghiệm, hoặc không phối hợp giữa nhiều
Bộ, ngành, trong đó có Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng. Về lý do này, Dingding
Chen dẫn thông tin Bộ Ngoại giao Trung Quốc công bố văn bản về cuộc khủng hoảng
giàn khoan Hải Dương 981 (ngày 8/6) sau hơn 1 tháng đưa giàn khoan vào lãnh thổ
của Việt Nam. Điều này khiến cho người ta đặt ra câu hỏi “nếu chính danh, đúng
luật thì tại sao Bộ Ngoại giao Trung Quốc không đưa ra tuyên bố sớm hơn?”. Chỉ
đến khi Trung Quốc bắt đầu cảm thấy bất lợi thì cơ quan ngoại giao của nước này
mới lên tiếng đổ lỗi trắng trợn rằng, các tàu Việt Nam đã đâm vào tàu Trung
Quốc hơn 1.400 lần, nhưng họ lại chẳng đưa ra được một bằng chứng cụ thể nào,
chẳng hạn như video hiện trường. Việc làm vụng về này đã tố cáo ngược ý đồ vu khống
của Bắc Kinh.
Thứ ba, chính quyền Bắc Kinh đang xem trọng lợi ích quốc gia hơn
hình ảnh quốc gia. Mối quan tâm bậc nhất của họ là “chủ quyền” quốc gia và
“toàn vẹn” lãnh thổ. Như tuyên bố của Chủ tịch Tập Cận Bình hồi đầu năm nay,
Trung Quốc sẽ không bao giờ hy sinh lợi ích quốc gia cốt lõi bất chấp hoàn cảnh
nào. Từ quan điểm này cho thấy Trung Quốc xem hình ảnh quốc gia chỉ là thứ yếu.
* Cũng về chủ đề này, trước đó, trên The Diplomat, trong bài “Tại sao
các nước láng giềng chán ghét Trung Quốc?”, Tiến sĩ Yang Hengjun - một học
giả Trung Quốc từng làm việc trong Bộ Ngoại giao Trung Quốc, hiện là
thành viên cao cấp tại Hội đồng Đại Tây Dương ở Washington - cho rằng, người
Trung Quốc cần phải suy nghĩ về lý do tại sao “lời nói và hành động” của họ rất
đáng sợ đối với các nước khác.
Bài báo viết: Cụm từ “Giấc mơ Trung Hoa” được ông Tập Cận Bình đưa ra
trong diễn văn đầu tiên trên cương vị Chủ tịch nước vào tháng 3/2013 và mới đây
là trong thông điệp đầu năm 2014. Bằng việc khởi xướng, quảng bá khái niệm đó,
ông Tập Cận Bình muốn Trung Quốc tiến hành “công cuộc phục hưng vĩ đại” để đưa
quốc gia này thành một siêu cường, giàu về kinh tế và mạnh về quân sự. Nhưng với
những động thái hung hăng, ngang ngược của Trung Quốc gần đây, như dùng sức
mạnh để đòi hỏi, áp đặt chủ quyền tại Biển Đông và Biển Hoa Đông, xem ra
mọi chuyện không như ông Tập Cận Bình nói vì chưa nói đến việc tôn trọng “giấc
mơ” riêng của các nước khác. Trung Quốc càng ngày càng vi phạm hay cướp đi các
quyền lợi rất căn bản, thiết thực, chính đáng của các nước láng giềng được luật
pháp quốc tế hiện hành công nhận. Hơn nữa, chính những hành động của Trung Quốc
đã và đang góp phần làm căng thẳng quan hệ giữa Bắc Kinh và các nước khu vực.
Và nếu những hành động đó vẫn được tiếp tục, khu vực Đông Á sẽ rơi vào đối đầu,
xung đột?
Đối với những hành động, việc làm sai trái vi phạm cả luật pháp quốc tế
lẫn đạo lý, các nhà lãnh đạo ở Bắc Kinh lập nên một “đội quân biết múa bằng mồm”
không ngừng “biện minh” cho hành động ngang ngược, hung hăng của chính quyền
Trung ương. Nhìn vào dư luận ở Trung Quốc: từ cư dân mạng cho đến Bộ Ngoại
giao, tất cả mọi người đang đua nhau nói về bảo vệ quần đảo Điếu Ngư (quần đảo
Senkaku hiện do Nhật Bản quản lý), cho Philippines “một bài học”, làm cho Việt
Nam “biết thân, biết phận” hoặc liên kết với Nga để chống Mỹ.
Rất nhiều học giả quốc tế nói rằng quan hệ quốc tế giống như các mối
quan hệ giữa con người và con người. Nếu không hiểu điều gì đó, người ta hãy
đặt mình vào vị trí của người khác và chịu khó suy nghĩ, sau đó, người ta sẽ
hiểu. Nhưng thật “đáng buồn” và “xấu hổ”, một số người Trung Quốc lại không
hiểu (hay cố tình không hiểu) điều đó. Theo lối suy nghĩ của họ, một khi đất
nước đã trở nên mạnh mẽ, Trung Quốc có thể thu phục lãnh thổ tranh chấp bằng vũ
lực và lau sạch những “tủi hổ” trong quá khứ.
Trong mắt của người dân ở nhiều quốc gia khác, cái gọi là sự “trỗi dậy
hòa bình” thực ra là một Trung Quốc mạnh đang chuẩn bị thay đổi hiện trạng bằng
vũ lực và sẽ bắt nạt các nước yếu hơn, nhỏ hơn.
Có một điều mà người Trung Quốc không thể phủ nhận là rất nhiều các
phương tiện truyền thông do Chính phủ kiểm soát đã rõ ràng cho thấy kiểu tư
duy: Nếu chúng ta không có thể phục hồi lãnh thổ của Trung Quốc thì tại sao
chúng ta có một quân đội?
Bài báo của Tiến sĩ Yang Hengjun kết luận: Tựu trung, những chiến thuật
thiển cận khiến Trung Quốc gần như không còn bạn bè trong khu vực. Trong khi
đó, trên vũ đài chính trị quốc tế, điều quan trọng nhất là chiến thắng với uy
tín, danh dự và sức ảnh hưởng. Nếu cứ theo đường lối như hiện nay, kế hoạch của
Trung Quốc sẽ chắc chắn “phá sản” và chỉ còn là hình ảnh đất nước Trung Hoa xấu
xí trong mắt cộng đồng thế giới.
Chủ quyền biển đảo (tổng hợp)
Theo: Dân trí
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét