Tập Cận Bình thăm Hàn Quốc càng
khiến quan hệ đan chéo khu vực thêm phức tạp và chia rẽ sâu sắc, trong khi kẻ
hưởng lợi là Trung Quốc.
Từ ngày 3-4/7, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập
Cận Bình sẽ có chuyến công du tới Hàn Quốc. Việc ông Tập Cận Bình tới thăm Hàn
Quốc trước Triều Tiên đã gây ngạc nhiên cho dư luận và khiến nhiều người đặt ra
câu hỏi về ý đồ thực sự đằng sau chuyến thăm này.
Cái cớ của Bắc Kinh
Có ý kiến cho rằng động thái của nhà lãnh đạo
Trung Quốc đã “phá vỡ truyền thống” khi thăm Hàn Quốc trước Triều Tiên. Tuy
nhiên, Bắc Kinh cũng có cớ hợp lý bởi việc ông Tập Cận Bình tới Seoul là nhằm
đáp lại chuyến công du Bắc Kinh của Tổng thống Park Geun-hye cách đây một năm.
 |
|
Ông Tập Cận Bình và bà Park Geun-hye tại Bắc Kinh ngày
27/6/2013
|
Việc cải thiện quan hệ Trung-Hàn cũng tạo hy
vọng làm dịu tình hình trên bán đảo Triều Tiên, nơi mà Hàn Quốc và Triều Tiên
vẫn ở trong tình trạng chiến tranh sau cuộc chiến 1950-1953.
Bên cạnh đó, qua chuyến đi này, Bắc Kinh thể
hiện rõ tính toán thực dụng, đặc biệt là trong quan hệ kinh tế. Trung Quốc là
đối tác thương mại hàng đầu của Hàn Quốc trong khi Seoul là đối tác đứng hàng
thứ tư của Bắc Kinh, (hoặc thứ 5 nếu tính EU là một đối tác). Kim ngạch thương
mại giữa Trung Quốc và Hàn Quốc cao gấp 40 lần so với quan hệ thương mại giữa
Bắc Kinh và Bình Nhưỡng.
Xét về kinh tế, Hàn Quốc rõ ràng quan trọng
hơn Triều Tiên gấp nhiều lần (chưa nói đến việc Trung Quốc thường xuyên phải
viện trợ cho Triều Tiên đủ các loại hàng hóa).
“Dằn mặt” Triều Tiên
Ngay khi Trung Quốc loan báo về kế hoạch
chuyến thăm, giới phân tích đã đưa ra nhận định Bắc Kinh muốn thông qua chuyến
thăm này để gửi thông điệp “cảnh cáo” đối với Triều Tiên. Mặc dù Triều Tiên là
đồng minh chính thức duy nhất của Trung Quốc và phụ thuộc nặng nề vào Bắc Kinh
về kinh tế, thương mại, năng lượng, nhưng Bình Nhưỡng đang tỏ thái độ “ương
bướng” khó bảo. Ban lãnh đạo mới của Triều Tiên dưới sự lãnh đạo của Kim
Jong-un dường như “khó bảo”, thường gây ra nhiều phiền toái, khó xử cho Trung
Quốc.
Nhận định này hoàn toàn có căn cứ bởi bất chấp
những kêu gọi công khai từ Bắc Kinh, Bình Nhưỡng vẫn tiến hành các vụ phóng thử
tên lửa và thử hạt nhân, có thái độ hung hăng với Hàn Quốc.
 |
| Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un |
Năm 2013 Triều Tiên đã bất chấp cảnh báo của
Bắc Kinh tiến hành thử hạt nhân lần thứ 3 rồi thử tên lửa tầm xa dưới vỏ bọc
một vụ phóng vệ tinh. Kể từ khi lên nắm quyền cuối năm 2011 tới nay, nhà lãnh
đạo Kim Jong-un không những chưa cho thấy có ý muốn thăm Bắc Kinh, mà còn bắn
đi tín hiệu “không thống nhất” về việc mở rộng mối quan hệ thương mại
Trung-Triều.
Động thái mới nhất của Triều Tiên đã phần nào
khẳng định thái độ “cứng đầu” của họ. Những ngày qua, chỉ ít ngày trước thềm
chuyến thăm Hàn Quốc của ông Tập Cận Bình, Triều Tiên đã bất ngờ bắn nhiều quả
tên lửa vào biển Nhật Bản. Hành động này được đánh giá là đòn “thị uy vũ lực”
đối với chuyến thăm Hàn Quốc của Tập Cận Bình.
Giới phân tích Mỹ cũng nhận định việc ông Tập
Cận Bình “né” Triều Tiên để đến thăm Hàn Quốc trước đã cho thấy rõ quan hệ
Trung-Triều đang ngày càng căng thẳng và Bắc Kinh mếch lòng với việc nhà lãnh
đạo Kim Jong-un không thể hiện sự “tôn trọng đáng có” đối với Trung Quốc.
Mặc dù Trung Quốc cần Triều Tiên làm “vùng
đệm” bảo đảm an ninh, và sự sụp đổ của chế độ Bình Nhưỡng có nguy cơ gây ra thảm
họa tị nạn cho Trung Quốc, nhưng rõ ràng Bắc Kinh không hài lòng về Bình
Nhưỡng. Từ khi lên thay cha để lãnh đạo Triều Tiên (tháng 12/2011), nhà lãnh
đạo Kim Jong-un chưa được Trung Quốc bật đèn xanh để công du Bắc Kinh. Và kể từ
khi được cho là đã thâu tóm toàn bộ quyền lực (tháng 3/2013) đến nay, ông Tập
Cận Bình cũng chưa lần nào chụp ảnh chung với ông Kim Jong-un. Tới nay, Trung
Quốc lần đầu tiên đã có 5 tháng liên tiếp ngừng cung cấp dầu thô cho Triều
Tiên.
Giới phân tích Trung Quốc cũng đưa ra nhận
định, việc Trung Quốc và Hàn Quốc xích lại gần nhau ở chừng mực nào đó cũng có
thể gây sức ép đối với Triều Tiên, có lợi cho chính sách hiện nay của Trung
Quốc là ép chính quyền Triều Tiên phải “suy nghĩ lại” và có sự “thay đổi tích
cực”. Thông qua việc tới thăm Hàn Quốc trước, Trung Quốc muốn phát đi tín hiệu
rằng họ mới là bên chủ đạo trong quan hệ song phương Trung-Triều.
Liên thủ chống Nhật Bản
Ngoài Triều Tiên, một đối tượng khác mà Bắc
Kinh muốn “tấn công” thông qua chuyến thăm này chính là Nhật Bản.
Việc ông Tập Cận Bình lựa chọn tới thăm chính
thức Hàn Quốc vào lúc quan hệ giữa Bắc Kinh và Tokyo đang ở mức thấp nhất là
nhằm tìm kiếm sự hậu thuẫn của Seoul để đối đầu với Nhật Bản. Quá khứ xâm lược
của Nhật Bản đối với Trung Quốc và Hàn Quốc hiện là sợi dây hoàn hảo để kết nối
Bắc Kinh với Seoul. Cả Trung Quốc và Hàn Quốc đều tỏ ra rất dễ bị kích động bởi
quá khứ này. Đây là chủ đề mà lãnh đạo của Trung Quốc và Hàn Quốc có thể mang
ra thảo luận (có thể trong bữa tiệc chiêu đãi) và qua đó chia sẻ sự “đồng cảm”
và thấu hiểu lẫn nhau với ý chí chung là chống lại Nhật Bản.
Không những thế, cả Trung Quốc và Hàn Quốc
hiện đều có tranh chấp chủ quyền biển đảo với Nhật Bản. Với Trung Quốc là
trường hợp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, trong khi với Hàn Quốc là Dokdo. Tờ
Financial Time bình luận bản thân chính quyền Hàn Quốc cũng có ý đồ tạo dựng
một liên minh không chính thức với Trung Quốc để chống lại Nhật Bản.
 |
|
Ông Tập Cận Bình
đang muốn lôi kéo Hàn Quốc cùng “chống” Nhật Bản
|
Ở chiều ngược lại, quan hệ Nhật-Triều thời
gian qua cũng có dấu hiệu cải thiện và đó chính là cái gai trong mắt của cả
Trung Quốc và Hàn Quốc. Nhật Bản đã bắn tin về khả năng Thủ tướng Shinzo Abe sẽ
tới thăm Triều Tiên để giải quyết vấn đề người Nhật Bản bị bắt cóc. Theo dư
luận Nhật Bản, việc ông Abe tỏ ra thân mật với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim
Jong-un ngoài hi vọng giải quyết vấn đề người Nhật bị bắt cóc nhằm giành thêm
sự ủng hộ ở trong nước còn có ý đồ chống lại hợp tác Trung-Hàn.
Trong khi đó, nhà lãnh đạo Kim Jong-un hiện
cũng đang nỗ lực chuyển sang tìm kiếm đầu tư và viện trợ từ Nhật Bản (và Nga),
một động thái không khỏi làm mếch lòng Trung Quốc.
Đục nước béo cò
Không chỉ “dằn mặt” Triều Tiên, tạo liên minh
chống lại Nhật Bản, chuyến thăm của ông Tập Cận Bình còn ẩn chứa âm mưu làm
phức tạp thêm các mối quan hệ đan chéo trong khu vực. Khi nước đục, Bắc Kinh
vừa ung dung hưởng lợi vừa đạt được mục đích chiến lược xa hơn là ngăn chặn Mỹ.
Quan hệ Trung-Hàn được tăng cường sẽ ảnh hưởng
tới tất cả các cặp quan hệ khác trong khu vực như Trung-Nhật, Hàn-Nhật, thậm
chí là quan hệ Triều-Nhật.
Tại Đông Bắc Á, Hàn Quốc và Nhật Bản là hai
đồng minh quan trọng, đóng vai trò chủ chốt đối với kế hoạch tái triển khai lực
lượng của Mỹ trong khuôn khổ chính sách “xoay trục” sang châu Á. Mối quan tâm
hàng đầu hiện nay của Trung Quốc là cản phá và hạn chế tối đa sự hiện diện của
Mỹ trong khu vực. Ý đồ của Trung Quốc sẽ thu được kết quả nếu Bắc Kinh thành
công trong việc đào sâu hố bất đồng giữa hai đồng minh Đông Bắc Á của Mỹ và lôi
kéo được Seoul vào quỹ đạo của mình.
 |
|
Lính Mỹ và Hàn
Quốc trong cuộc tập trận chung tháng 6/2013
|
Bằng chứng mới nhất là việc Trung Quốc lôi kéo
Hàn Quốc tham gia gia dự án Ngân hàng Đầu tư hạ tầng châu Á (AIIB). Mỹ đã ngay
lập tức bày tỏ lo ngại và không muốn Seoul tham gia dự này.
Dự án AIIB do ông Tập Cận Bình khởi xướng hồi
tháng 10/2013, nhằm cạnh tranh với Ngân hàng Thế giới (WB) và Ngân hàng Phát
triển châu Á (ADB) mà theo Bắc Kinh là do phương Tây và Nhật Bản thao túng.
Trong khi đó, giới chức Mỹ lại cho rằng, Trung Quốc muốn sử dụng AIIB vào mục
đích chính trị và nếu Hàn Quốc tham gia, lòng tin của Mỹ đối với Hàn Quốc, với
tư cách là một đồng minh, sẽ bị tổn hại.
Có lẽ, giới lãnh đạo Hàn Quốc đủ tỉnh táo để
không vướng phải “cái bẫy” mà Trung Quốc đang giăng ra. Nếu quá “thân mật, Hàn
Quốc sẽ trở thành “vệ tinh” của một Trung Quốc đang ngày càng củng cố sức mạnh
nhằm thực hiện tham vọng bá chủ trong khu vực.
Một khi làm suy yếu quan hệ với Mỹ (và cả Nhật
Bản), Hàn Quốc có thể sẽ phải trả một cái giá rất đắt. Từng có những phân tích
chỉ ra rằng nếu không có lực lượng của Mỹ trong khu vực, Hàn Quốc sẽ thất thủ
trước Triều Tiên chỉ trong vòng 72 giờ.
Chủ quyền biển đảo (tổng hợp)
Theo: Đất Việt
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét